Η Έρημος
Υπάρχουν πέντε οικισμοί που πλαισιώνουν το νοτιότερο σημείο του Αγίου Όρους, το ακρωτήριο Νυμφαίον. Είναι κτισμένοι σε απόκρημνους βράχους μερικές φορές σε υψόμετρα πάνω από 800 μ. Μετά από μισής ώρας πορεία από τη Σκήτη της Μικρής Αγίας Άννας, στη βραχώδη ακτή βρίσκεται η ασκητική περιοχή Καρούλια και περίπου 400 μ. ψηλότερα κουρνιάζουν τα Κατουνάκια. Σε απόσταση μισής ώρας προς τα ανατολικά, σε ύψος 600 μ. είναι κτισμένη η παλιά Σκήτη του Αγίου Βασιλείου και τέλος, 800 μ. πάνω από τη νότια πλευρά της ανατολικής ακτής, σε ομαλό έδαφος στο χείλος μιας χαράδρας πάνω απ’ τη θάλασσα, βρίσκεται η Κερασιά.
ΤΑ ΚΑΡΟΥΛΙΑ
Τα φημισμένα Καρούλια στη βόρεια πλευρά του ακρωτηρίου προσφέρουν μια εξαιρετική θέα. Ανάμεσα σε κάθετους βράχους που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα, οι αναχωρητές έκτισαν τις καλύβες τους σε σχισμές και σε μικρές προεξοχές του γκρεμού. Η ονομασία Καρούλια είναι η κατάλληλη, γιατί οι ερημίτες που ζουν και προσεύχονται εδώ σε απόλυτη απομόνωση, μεταξύ ουρανού και θάλασσας, χρησιμοποιούν σχοινιά και καρούλια (τροχαλίες) για να ανεβάσουν από τα πλοία τα καλάθια με τις λιτές τους προμήθειες.
ΤΑ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΑ
Λίγο πιο ψηλά από αυτό τον οικισμό που προκαλεί δέος, στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Όρους Άθως, σ’ ένα πλάτωμα ομαλού εδάφους στους βράχους σε μια από τις ομορφότερες τοποθεσίες του Αγίου Όρους, είναι κτισμένα τα Κατουνάκια. Εδώ ζουν και εργάζονται αγιογράφοι-μοναχοί και ανάμεσα τους οι Δανιηλαίοι, δηλαδή τα πνευματικά τέκνα του Δανιήλ που το 1875 ίδρυσε ένα ησυχαστήριο, ένα καταφύγιο προσευχής σ’ αυτή την ωραία τοποθεσία. Αν και είχε διαλέξει την απομόνωση, αλληλογραφούσε με διαπρεπείς προσωπικότητες του πνεύματος, όπως την ηγουμένη Θεοδώρα, η οποία αργότερα δώρισε τα χρήματα για το μαρμάρινο τάφο του ερημίτη στο ησυχαστήριο. Μετά το θάνατο του κτήτορά του, το ησυχαστήριο αναπτύχθηκε σε μια από τις αγιογραφικές σχολές του Άθω που ακολουθεί τους κανόνες που αναφέρει η “Ερμηνεία της ζωγραφικής τέχνης”. Στα Κατουνάκια, σε υψόμετρο 500 μ., οι Καλύβες που ανήκουν στη Μεγίστη Λαύρα, περικυκλώνουν το ναό του Αγίου Γεωργίου.
ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Ανάμεσα στα Κατουνάκια και την Κερασιά, σε υψόμετρο 700 μ., είναι κτισμένος οι μικρός ναός του Αγίου Βασιλείου και γύρω του συγκεντρωμένα μερικά Καλύβια. Η Σκήτη του Αγίου Βασιλείου είναι προσκολλημένη στην απότομη πλευρά του βουνού, του οποίου η κορυφή, 200 μ. πάνω από τη Σκήτη, στεφανώνεται με τη μικρή εκκλησία του Προφήτη Ηλία.
ΚΕΡΑΣΙΑ
Η εξαιρετικά εντυπωσιακή, σχεδόν κατακόρυφη βουνοπλαγιά, που δημιουργεί ρίγη φόβου και δέους στον επισκέπτη, σχηματίζει 800μ. πάνω από τη θάλασσα, μια προστατευμένη κοιλάδα με απαλές πλαγιές όπου ανθίζουν κερασιές. Εδώ βρίσκεται η ομώνυμη Σκήτη. Αρχικά κατοικούνταν από Ρώσους μοναχούς, αλλά τώρα απόμειναν μόνο μερικοί Έλληνες. Ένας από τους πρώτους γνωστούς δυτικοευρωπαίους περιηγητές στον Άθω τον 18ο αιώνα ο Φαλμεράιερ, έγραψε για την Κερασιά: “Μεγαλοπρεπέστερη όλων είναι η θέση της Κερασιάς -10 Καλύβες που φωλιάζουν στα πυκνόφυτα δάση, 800 μέτρα κάθετα πάνω από τη θάλασσα. Μια μαγευτική τοποθεσία!” Ο μοναστικός οικισμός που πλαισιώνει το ναό του Αγίου Γεωργίου, καθώς και όλη η περιοχή της Ερήμου, ανήκει στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.