Η Έρημος

Υπάρχουν πέντε οικισμοί που πλαισιώ­νουν το νοτιότερο σημείο του Αγίου Όρους, το ακρωτήριο Νυμφαίον. Εί­ναι κτισμένοι σε απόκρημνους βράχους με­ρικές φορές σε υψόμετρα πάνω από 800 μ. Μετά από μισής ώρας πορεία από τη Σκή­τη της Μικρής Αγίας Άννας, στη βραχώδη ακτή βρίσκεται η ασκητική πε­ριοχή Καρούλια και περίπου 400 μ. ψηλό­τερα κουρνιάζουν τα Κατουνάκια. Σε από­σταση μισής ώρας προς τα ανατολικά, σε ύψος 600 μ. είναι κτισμένη η παλιά Σκήτη του Αγίου Βασιλείου και τέλος, 800 μ. πάνω από τη νότια πλευρά της ανατολικής ακτής, σε ομα­λό έδαφος στο χείλος μιας χαράδρας πάνω απ’ τη θάλασσα, βρίσκεται η Κερασιά.
 
ΤΑ ΚΑΡΟΥΛΙΑ
Τα φημισμένα Καρούλια στη βόρεια πλευ­ρά του ακρωτηρίου προσφέρουν μια εξαιρε­τική θέα. Ανάμεσα σε κάθετους βράχους που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα, οι αναχωρητές έκτισαν τις καλύβες τους σε σχισμές και σε μι­κρές προεξοχές του γκρεμού. Η ονομασία Κα­ρούλια είναι η κατάλληλη, γιατί οι ερημίτες που ζουν και προσεύχονται εδώ σε απόλυτη απομόνωση, μεταξύ ουρανού και θάλασσας, χρησιμοποιούν σχοινιά και καρούλια (τροχα­λίες) για να ανεβάσουν από τα πλοία τα καλάθια με τις λιτές τους προμήθειες.
 
ΤΑ ΚΑΤΟΥΝΑΚΙΑ
Λίγο πιο ψηλά από αυτό τον οικισμό που προ­καλεί δέος, στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Όρους Άθως, σ’ ένα πλάτωμα ομαλού εδάφους στους βράχους σε μια από τις ομορφότερες τοπο­θεσίες του Αγίου Όρους, είναι κτισμένα τα Κατουνάκια. Εδώ ζουν και εργάζονται αγιογράφοι-μοναχοί και ανάμεσα τους οι Δανιηλαίοι, δηλαδή τα πνευματικά τέκνα του Δα­νιήλ που το 1875 ίδρυσε ένα ησυχαστήριο, ένα καταφύγιο προσευχής σ’ αυτή την ωραία το­ποθεσία. Αν και είχε διαλέξει την απομόνω­ση, αλληλογραφούσε με διαπρεπείς προσω­πικότητες του πνεύματος, όπως την ηγουμένη Θεοδώρα, η οποία αργότερα δώρισε τα χρή­ματα για το μαρμάρινο τάφο του ερημίτη στο ησυχαστήριο. Μετά το θάνατο του κτήτορά του, το ησυχαστήριο αναπτύχθηκε σε μια από τις αγιογραφικές σχολές του Άθω που ακο­λουθεί τους κανόνες που αναφέρει η “Ερμη­νεία της ζωγραφικής τέχνης”. Στα Κατουνάκια, σε υψόμετρο 500 μ., οι Καλύβες που ανήκουν στη Μεγίστη Λαύρα, περικυκλώνουν το ναό του Αγίου Γεωργίου.
 
ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
Ανάμεσα στα Κατουνάκια και την Κερασιά, σε υψόμετρο 700 μ., είναι κτισμένος οι μικρός ναός του Αγίου Βασιλείου και γύρω του συ­γκεντρωμένα μερικά Καλύβια. Η Σκήτη του Αγίου Βασιλείου είναι προσκολλημένη στην απότομη πλευρά του βουνού, του οποίου η κο­ρυφή, 200 μ. πάνω από τη Σκήτη, στεφανώ­νεται με τη μικρή εκκλησία του Προφήτη Ηλία. 
 
ΚΕΡΑΣΙΑ
Η εξαιρετικά εντυπωσιακή, σχεδόν κατακόρυφη βουνοπλαγιά, που δημιουργεί ρίγη φόβου και δέους στον επισκέπτη, σχηματίζει 800μ. πάνω από τη θάλασσα, μια προστατευμένη κοιλάδα με απαλές πλαγιές όπου ανθίζουν κερασιές. Εδώ βρίσκεται η ομώνυμη Σκήτη. Αρχικά κατοικούνταν από Ρώσους μοναχούς, αλλά τώρα απόμειναν μόνο μερικοί Έλληνες. Ένας από τους πρώτους γνωστούς δυτικοευρωπαίους περιηγητές στον Άθω τον 18ο αιώνα ο Φαλμεράιερ, έγραψε για την Κερασιά: “Μεγαλοπρεπέστερη όλων είναι η θέση της Κερασιάς -10 Καλύβες που φωλιάζουν στα πυκνόφυτα δάση, 800 μέτρα κάθετα πάνω από τη θάλασσα. Μια μαγευτική τοποθεσία!” Ο μοναστικός οικισμός που πλαισιώνει το ναό του Αγίου Γεωργίου, καθώς και όλη η περιοχή της Ερήμου, ανήκει στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας.